Marmara’da tüm fayları kıran bir sarsıntı olsa, nereler hangi şiddette sarsılır? Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, NTV canlı yayınında 7,6’lık İstanbul zelzele senaryosunu kıymetlendirdi.
Tüysüz özetle şunları söyledi:
“Doğrultu atımlı bir fay kırıldığında fayın uç kısımlarında daha büyük bir şiddet oluşturuyor. Fayın istikamet tesiri nedeniyle Yalova ve Şarköy civarı.
En fazla sarsılacak olan yerler denize bakan kısımlar. İstanbul’un ya da Marmara’nın denize bakan bölümlerinde örneğin Tuzla’da kıyı şeridinde Eminönü’nden başlamak üzere Çekmece’ye kadar olan kıyı kadar olan kıyı şeridinde en yüksek sarsıntıyı hissedeceğiz. Bu, oradaki tüm binaların yıkılacağı manasına gelmez. Yeterli bir bina buna karşı koyabilir. En azından burada beklenti binanın çökmemesidir.
En fazla sarsılacak olan yerler denize bakan kısımlar. İstanbul’un ya da Marmara’nın denize bakan kısımlarında örneğin Tuzla’da kıyı şeridinde Eminönü’nden başlamak üzere Çekmece’ye kadar olan kıyı kadar olan kıyı şeridinde en yüksek sarsıntıyı hissedeceğiz.
Bu, oradaki tüm binaların yıkılacağı manasına gelmez. Düzgün bir bina buna karşı koyabilir. En azından burada beklenti binanın çökmemesidir.
İstanbul’un yapı stoğunda 1 milyon 160 bin bina var bunun 5-6 yüz bininin sarsıntıya çok güçlü olmadığı da bir gerçek.
Sahil kısmı 10 şiddetini görecek. 7.6’lık bir sarsıntıda yerdeki sarsıntı 10 şiddetinde hissedilecek demek istiyoruz. Makûs bir taban olduğunda sarsıntı dalgalarını büyütüyor.
Asya ve Avrupa yakasında kıyıya yakın ve birinci köprünün güneyi en fazla sarsıntıyı alacak bölge olarak görünüyor. Hatay ya da Maraş’ta yer sıvılaşması olaylarını çok yaygın gördük. İstanbul’da taban sıvılaşması beklentisi çok az yerlerde var.
Veliefendi, Kadıköy Kurbağalıdere üzere, Vatan Caddesi Lykos deresi üzere yerler eski dere yatakları. Buralarda sıvılaşma ihtimali var. Detayları İBB’nin web sayfasında var.
İstanbul’da yanal faylar Tsunami oluşturmazlar. İstanbul Kocaeli yarımadasından gelen derelerin getirdiği çamurlarla dolu olan bir alan var.
Bu çamurlar ani olarak buradaki çukurluklara yanlışsız hareket ederlerse bu durum tsunami oluşturur. Kıyıda yaşayan kesitin tsunami için de dikkatli olması gerekir.
İstanbul kıyısında yüksek eğimli, heyelanla çökecek bir yer yok. İstanbul içinde bilinen canlı fay yok. Fay burada, kente bazen 20 km uzakta.
O manada Pazarcık’taki üzere köyün yarısı bir tarafa gitmiş, ağaçlar yırtılmış üzere durumlar burada yaşanmaz. Burada fay kesimleri var. Adalar’ın önünden geçerken dönüyor. Bu segmentler tek başına da sarsıntı üretebilir. Kesimler halinde kırıklar olursa zelzele büyüklükleri 7’ye tahminen 7’nin altına düşer. Hazırlıkların en makus senaryoya nazaran yapılması lazım.
Pazarcık zelzelesinde evvel Narlı segmenti kırıldı. Küçük bir kesim. Ondan gelen gerilim Doğu Anadolu fayına aktarılıyor Doğu Anadolu fayı 2 modül halinde kırılıyor. Bir kesim fay kuzeye gidiyor bir modül fay güneye gidiyor. Sonra 20 Şubat’ta 6.4 oluyor.
Marmara’da da en makûs senaryo hepsinin bir sarsıntıda kırılmasıdır. Daha küçük senaryolar da var. Burada üretebileceği azamî 7.6’dır.”