Aksa Tufanı Operasyonu ve İsrail’in buna karşılık Gazze’ye yönelik başlattığı yıkıcı savaşın üzerinden bir yıl geçti. Savaşta on binlerce kişi hayatını kaybederken Gazze yaşanmayacak bir coğrafyaya dönüştü. Ortadoğu coğrafyası ise İran ve İsrail ortasında büyük bir savaşın eşiğine gelmiş durumda.
Geçen bir yıllık müddette milletlerarası alanda yürütülen barış görüşmeleri sonuçsuz kaldı ve İsrail, Gazze’ye yönelik savaşını Lübnan’a gerçek genişletti. Bu süreçte başta Hamas siyasi lideri İsmail Haniye ve Lübnanlı Hizbullah Örgütü’nün genel sekreteri Hasan Nasrallah olmak üzere direniş önderlerine yönelik birçok suikast düzenlendi. Birçok yorumcuya nazaran İsrail, uzun müddettir arzuladığı biçimde savaşın çemberini genişletti. Artık ise en büyük istediği, İran’ı on yıllardır kaçındığı bir savaşa sokmak.
Arap gazetelerindeki müelliflerin birden fazla İsrail’in İran’ın geçtiğimiz hafta Salı günü gerçekleştirdiği akınlara bir yanıt vereceği konusunda hemfikir. İsrail başbakanı Netanyahu da geçtiğimiz günlerde bu istikamette bir açıklama yapmıştı. Lakin kimi müelliflere nazaran geniş çaplı bir savaş fiili olarak başladı. Hem de İran’ın nükleer programını koruyabilmek için daima olarak bu türlü bir savaştan kaçınmaya çalışmasına karşın.
Karikatür: Nasser Cafari /Kaynak: Filistin El Kuds Gazetesi ‘Abdülnasır’dan sonraki en büyük boşluk’
Herhangi bir duygusallık ve sempatiden uzak bir halde siyasi ve toplumsal açıdan bakıldığında, Nasrallah’ın yokluğu, Cemal Abdülnasır’ın vefatından bu yana daha evvel yaşamadığımız bir boşluk oluşturdu. Abdülnasır radyo yayınlarını doldururdu. Daha sonra konuşmaları televizyonlardan yayınlanmaya başladı ve bütün Arap dünyasında takip edilirdi. Beyrut sokaklarında yürürken Abdülnasır’ın konuşmalarını Ümmü Gülsüm müzikleri kadar duyardınız. Nasrallah’ın konuşmaları da direnişin Temmuz savaşındaki zaferinden ötürü halk nezdinde büyük ilgi gördü. Hem de Hizbullah’ın Suriye’ye müdahil olması ve de Körfez ülkelerinin aleyhinde yürüttüğü karalama kampanyasına karşın. Nasrallah’ın konuşmaları Arap dünyasında siyaset literatürünün bir modülü haline geldi. Jenerasyonlar boyunca da tesirli olacak. Örneğin Mişel Eflak’ın (Baas Partisi’nin kurucularından) konuşmalarını kim hatırlıyor? Nasrallah’ın konuşmaları Abdülnasır dışında kimseyle kıyaslanamaz. Abdülnasır, yanımızda olması bize itimat veren kişiydi. 1967’de en vahim yenilgiyi yaşadıktan sonra bile. Abdülnasır’ın yokluğu Arap dünyasını geri dönülmez biçimde değiştirdi. Bunun birden çok nedeni var: 1) İçeride ve dışarıda kendi programının tam karşıtını temsil eden bir halef bıraktı, 2) Arap dünyasında geride örgütlü bir parti bırakmadı, 3) Antoun Saadeh’in (Lübnanlı bir Suriye Milliyetçisi) öğretisi üzere hayatta kalabilecek dengeli bir doktrini geride bırakmadı. Nasrallah bütün pürüzlere karşın Arap dünyasında bir önder pozisyonuna geldi. Ki onun mezhebi ve inancı Arap Milliyetçiliği öğretisi üzere kitlesel yayılmacılığa müsait değil. Lakin direnişin İsrail’e karşı kazandığı zaferler ve Nasrallah’ın Temmuz Savaşı’ndaki konuşmaları, pürüzleri aşmasına ve tanınan olmasına imkan sağladı. (As’ad Ebu Khalil. / Lübnan El Akhbar Gazetesi)
Karikatür: Füze Savaşları – İmad Haccac / Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi ‘Savaş fiili olarak başladı’
Artık kimse bölgede açık bir savaş ihtimalinden bahsetmiyor. Çünkü bu açık savaş fiili olarak başladı. Hem de Tahran atom bombası üretmenin eşiğine gelmiş olan nükleer programını garanti altına almak için büsbütün bu savaşın içine çekilmemeye çalışsa da. Çünkü bu mevzudaki dehşetleri İran’ın aksiyonlarını uzun müddet kısıtlamıştı. Geçtiğimiz Temmuz ayında suikaste uğrayan İsmail Haniye’nin öldürülmesine yanıt verme kelamını aylarca yerine getirmekten kaçındı. Akabinde İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın Birleşmiş Milletler Genel Konsey toplantıları sırasında yaptığı baş karıştırıcı açıklamaları geldi. Dikkat alımlı bir formda Amerikalılar’ın sevgisini kazanmaya çalıştı. Ki onun tabiriyle İranlılar ve Amerikalılar kardeşti. İran’ın savaşa girme niyetinde olmadığı istikametindeki açıklamaları da dikkat çekti. Fakat düşman Binyamin Netanyahu’nun saldırganlığı ve kibri, İran’ın durumu sakinleştirme niyetini engelledi.
Elbette İran’ın bu seferki saldırısı farklıydı. Geçen Nisan ayındaki birinci akından daha şiddetliydi. Birinci atak, bilindiği üzere, İsrail’in Şam’daki konsolosluğunu bombalamasına ve çok sayıda ihtilal muhafızları kumandanının öldürülmesine bir cevaptı. Lakin hipersonik füzelerin kullanılması, İran’ın ikinci atağındaki sürprizinin en kıymetli başlığıydı. (Abdulhalim Kandil / Kuds El Arabi Gazetesi)
‘İsrail’in İran’a karşılık verme ihtimali yüksek’
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu işleri denetimden çıkardı. Çatışmaların çıtasını gibisi görülmemiş bir düzeye yükseltti ve Tahran’ı kendisine karşılık vermeye ikna etti. İran da sonuçları denetim edilemeyecek bir biçimde karşılık verdi. Netanyahu, İran’ı yaklaşık bir yıldır içine düşmekten kaçındığı şeye hakikat itiyor. Ortalarındaki karşılık verme ve karşılığa karşılık verme durumu bir çatışmaya gerçek gidiyor. Yani Netanyahu’nun 7 Ekim’den beri istediği, Tahran’ın ise onlarca yıldır kaçındığı bir şey.
İran geçtiğimiz hafta işgal altındaki Filistin topraklarındaki İsrail maksatlarını sayısı yaklaşık iki yüz füzeye ulaşan “hipersonik” füzelerle bombalayarak karşılık vermesi çatışmada büyük bir değişimdir. Lakin İsrail hücumlarının büyüklüğüyle muadil kabul edilemez ve iki taraf ortasındaki güç istikrarını tekrar sağlamaya kâfi de değildir. Bu karşılık daha çok, İran’ın güç istikrarını tekrar kendi lehine çevirme teşebbüsleri kategorisine sokulabilir..
İsrail’in İran içindeki gayelere yönelik bir karşılık vermesi ihtimali çok yüksek. Lakin bu maksatlar nükleer tesislerden uzaktaki maksatlar. Hatta petrol tesislerinden de uzak olabilir. Ve bu durum şayet gerçekleşirse, İran’ın potansiyel olarak nasıl reaksiyon vereceğini seçmesine yardımcı olacaktır. (Mustafa Fahs / Suudi Şark’ül Evsat Gazetesi)
Karikatür: Soykırımın Bir Yılı – Muhammed Sabaine / Kaynak: Kuds El Arabi Gazetesi ‘İsrail’in karşılığı şeklen olmayacak’
Netanyahu’nun hesaplamalarına nazaran İsrail’in İran saldırısına vereceği reaksiyonun şeklen olmaması bekleniyor. Bilakis hayati tesislere yönelik olacaktır. Bu amaçlar nükleer tesisler olmayabilir fakat Tahran’daki rejime ziyan verecek gayeleri vuracak ve onu misilleme yapmaya zorlayacak biçimde kritik bir pozisyona sokacaktır. İsrail’in maksadında, İran’ın petrol ihraç etme kabiliyetini zayıflatacak petrol tesislerinin olacağı varsayım ediliyor. Bilhassa de İran iktisadının, İranlıların günlük hayatlarını olumsuz tarafta etkileyen bir sakinlik yaşadığı bir devirde.
Topyekûn bir savaş şu anda İsrail’in en büyük dileğidir. Bu isteğin gerçekleşmesi de bölgenin yıllarca katlanacağı büyük maliyetlere yol açacaktır. Kapsamlı bir savaş, ABD ve Batılı ülkelerin İsrail’in yanında yer alacağı bir savaş manasına gelecektir. Buna karşılık Doğu kanadındaki başka taraflar da İran’ın safına katılabilir, bu da Arap topraklarında neredeyse global bir savaş manasına geliyor. (Husam Kenfani / El Arabi El Cedid Gazetesi)
Karikatür: 7 Ekim / Kaynak: Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi ‘Amaç Hizbullah’ı büsbütün bitirmek’
İsrail’in Lübnan’a karşı savaşındaki gayesi, bilindiği üzere yerleşimcilerin kuzeye geri dönmesi üzere değil. İsrail’in Amerikan askeri ve siyasi olarak örtülü dayanağıyla yaptığı şey, Hizbullah’tan geçtiğimiz yıllara dair intikamdır.
Bu savaş bir yandan önleyici bir akındır, zira Hizbullah İsrail’e saldırmayı düşünüyor. Bugün Amerika, Hizbullah’ı yok etmeyi, onun siyasal ve toplumsal takviyesini yakmayı hedefliyor. Bu sayede onu Lübnan siyasi denkleminden de çıkarmayı amaçlıyor.
Amerika, İsrail ve öteki ülkelerin istediği şey de tam olarak budur: Hizbullah’tan kurtulmak. Hizbullah’ın Suriye, Lübnan ve Yemen ile Irak’taki rolünü sıfırlamak.
Amerika Ortadoğu’dan çekilmeyi düşünüyor. Görünen o ki, Amerika’nın bölgeden çıkmasından evvel birtakım ülkeler yıkımla karşı karşıya kalacak.
7 Ekim’den sonra İsrail siyasi ve askeri açıdan düştü. İsrail’in üzerine kurulduğu yenilmez devlet fikri buharlaştı. Netanyahu da bugün Gazze, Lübnan, Yemen ve Suriye’ye yönelik savaşında Siyonist hareketin kurucuları ve düşünürleri tarafından örülmüş ateş ve kan duvarlarını yine inşa ediyor. (Fres El Habaşene / Ürdün El Destur Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)