Çernobil’de nükleer felaketten sonra varlığını sürdüren yaban hayatını gözlemleyen İspanyol araştırmacılar, son derece süratli bir evrimsel sürece şahit oldu.
Hayvanların radyasyonla yaşamaya ahenk sağlayıp sağlamadığını tespit etmeye çalışan araştırmacılar, olağanda parlak yeşil olan kurbağaların renginin siyaha döndüğünü gözlemledi.
Independent Türkçe’de yer alan haberde Oviedo Üniversitesi’nden Germán Orizaola ve Doñana Biyolojik İstasyonu’ndan Pablo Burraco, 2016’dan beri yürüttükleri araştırmadan elde edilen bulguları The Conversation’da yayımlanan bir yazıda aktardı.
ÇERNOBİL’DEKİ YABAN HAYATI
1986’da Çernobil Nükleer Santrali’nin 4. reaktöründe meydana gelen kaza, insanlık tarihinin en büyük radyoaktif unsur salınımına neden oldu.
Kaza, Milletlerarası Nükleer Olay Ölçeği’ne nazaran de bugüne kadar meydana gelmiş en büyük nükleer kazalardan biri.
Felaket nedeniyle oluşan radyoaktif serpinti bulutu Sovyetler Birliği’nin batısından Avrupa’ya ve Karadeniz üzerinden Türkiye’ye sürüklendi.
2000 yılına kadar Belarus, Rusya ve Ukrayna’da önemli derecede kirlenmiş bölgelerden toplam 350 bin 400 kişi tahliye edildi.
Öte yandan kazanın üzerinden 30 yıldan fazla müddet geçmişken Çernobil, Avrupa’nın en büyük doğal rezervlerinden biri haline geldi.
Ayılar, kurtlar ve vaşaklar da dahil olmak üzere jenerasyonu tükenmekte olan birçok çeşit artık buraya sığınıyor.
AĞAÇ KURBAĞALARININ RENGİ
2016’da bu rezervi gözlemlemeye başlayan araştırmacıların dikkatini kurbağalar çekti. 2017 ve 2019 ortasında Ukrayna’nın kuzeyinde “Doğu ağaç kurbağası” diye bilinen hayvanların renkleri detaylı olarak incelendi.
12 farklı üreme havuzunda yakalanan en az 200 erkek kurbağanın sırt derisinin rengi kayda geçirildi. Kurbağaların yakalandığı bölgeler, radyasyondan farklı düzeylerde etkilenmişti. Bu da araştırmacıların, kurbağaların radyasyona nasıl reaksiyon verdiğini mukayeseli görmesine imkan tanıdı.
İki araştırmacı, “Çalışmamız, Çernobil ağaç kurbağalarının, bölge dışındaki alanlarında yakalanan kurbağalardan çok daha koyu bir renge sahip olduğunu ortaya koyuyor” diye yazdı:
Bazıları zift kadar siyah.
RADYASYONA KARŞI MELANİN
Suda erimeyen ve ağırlaştığı bölgelerde siyah renkli bir pigment olan melanin birçok organizmada koyu renkten sorumlu.
Ancak araştırmacılara nazaran bu pigment sınıfı tıpkı vakitte ultraviyole radyasyonun olumsuz tesirlerini de azaltabiliyor. Radyasyon gücünün bir kısmını emiyor ve dağıtıyor.
Bu nedenle Çernobil’in siyah kurbağalarının melaninin esirgeyici tesiri sayesinde çoğaldığı kestirim ediliyor. Araştırmacılar da şu sonuca varıyor:
Çalışmamızın sonuçları, Çernobil kurbağalarının radyasyona reaksiyon olarak süratli bir evrim sürecinden geçmiş olabileceğini düşündürüyor.